Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD) – choroba oczu dotykająca ludzi po 50 roku życia, dotyczy obszaru siatkówki na dnie oka (w szczególności plamki żółtej). Zmiany powodują pogorszenie widzenia centralnego, odpowiedzialnego za wykonywanie codziennych czynności jak np. czytanie, pisanie czy wykonywanie czynności precyzyjnych. Choroba zwykle dotyczy obu oczu, choć objawy nie muszą pojawiać się jednocześnie i ich zaawansowanie może być różne.
Stopniowo w ciągu kilku, nieraz kilkunastu lat pogarsza się ostrość widzenia. Osoby z tą chorobą bez wykonania badań specjalistycznych nie są w stanie zauważyć zmian w stadiach początkowych i późniejszych. Większość pacjentów zgłasza się zdecydowanie za późno, wtedy kiedy już możliwości leczenia są znacznie ograniczone. Dlatego bardzo ważnym jest, aby pacjenci byli świadomi tego, co z nimi się dzieje lub tego, że należą do grupy ryzyka i muszą regularnie badać się u specjalisty.
Do objawów AMD można zaliczyć:
- zauważalne pogorszenie widzenia przy czytaniu, litery są zamazane i niewyraźne,
- zniekształcenia obejmujące powiększenie lub pomniejszenie obrazu,
- krzywienie linii prostych,
- mroczek centralny – ciemna plama w centrum pola widzenia,
- obniżenie poczucia kontrastu i widzenia barwnego, oglądane kolory są słabiej nasycone.
Obraz widziany przez osobę bez AMD.
Obraz widziany przez osobę z AMD.
Sposoby leczenia AMD:
Istnieją dwie postaci zwyrodnienia plamki żółtej: sucha i wysiękowa (mokra). AMD suche występuje u ok. 80-90% chorych. Rozwija się wolniej i powoduje mniejsze uszkodzenia. Suche AMD można próbować leczyć stosując leki poprawiające ukrwienie, a także bogatą w owoce i warzywa dietę oraz obniżając poziom cholesterolu.
Znacznie niebezpieczniejsza jest forma mokra AMD. Oko, broniąc się przed niedokrwieniem, wytwarza dodatkowe, nieprawidłowe naczynia krwionośne. Przerastają one siatkówkę i uszkadzają komórki, wytwarzając blizny, co prowadzi do dalszych uszkodzeń. Pogorszenie wzroku w tym przypadku następuje bardzo szybko, nawet w ciągu kilku miesięcy. Widziany obraz jest zniekształcony, przed oczami pojawiają się ciemne plamy „mroczki”. Nieleczone, prowadzi do całkowitej utraty widzenia centralnego. Może dotknąć ludzi młodych. Terapia wysiękowego AMD polega na niszczeniu nieprawidłowych naczyń krwionośnych światłem lasera – o ile nie są one położone w centrum plamki żółtej. Dostępna od niedawna nowa metoda fotodynamiczna – polega na wprowadzeniu do krwiobiegu barwnika, wychwytywanego przez patologiczne naczynia w oku. Tylko one są później niszczone za pomocą lasera. Żaden z tych sposobów nie poprawia jednak widzenia, a jedynie hamuje dalszy rozwój choroby.
Test na AMD
Stosowany jest w celu sprawdzenia widzenia w obrębie dołka środkowego siatkówki. Za pomocą testu Amslera można wykryć wczesne zmiany degeneracyjne plamki żółtej oka odpowiedzialne za AMD.
W celu prawidłowego wykonania testu postępuj wedle poniższych punktów.
- usiądź w odległości 30-50 cm od monitora do twarzy. Jeśli korzystasz z okularów do czytania – załóż je,
- zasłoń jedno oko, drugim patrz na kropkę pośrodku testu,
- nie odrywając wzroku od kropki oceń, czy w obrębie linii pionowych i poziomych nie pojawiają się nieregularności w wyglądzie siatki, np. wygięcia lub pofalowania linii, kratki o zmienionym kształcie albo ubytek obrazu w postaci białej lub szarej plamy,
- wykonaj test dla każdego oka oddzielnie.
Jeśli pojawiają się jakieś nieregularności, koniecznie zgłoś się do lekarza okulisty.
